15 Fruitsoorten die typisch zijn voor Indonesië
Bali en bij uitbreiding gans IndonesiĆ«, heeft dankzij de combinatie van zeer vruchtbare vulkaangrond en een tropisch klimaat met voldoende neerslag, de ideale omstandigheden om aan landbouw te doen. Hierdoor kun je eender waar op het eiland een veelheid aan verschillende soorten fruit kopen. Een aantal van deze vruchten, zoals bananen, kokosnoten of papajaās, zie je zelf in het gewone straatbeeld aan de bomen hangen.Ā
1. Kelapa & Nyuh Gading (Kokosnoot)
ā
In Europa zijn we van kinds-af-aan opgevoed met het beeld van de bruine, harige, keiharde kokosnoot die in tekenfilms op het hoofd van de kluns valt die tegen de boom loopt. Maar eenmaal je in Indonesië bent, de grootste kokosnootproducent ter wereld, valt dat beeld in het water. De kokosnoten in Azië zijn ofwel groen en zo groot als een bowlingbal (Kelapa) ofwel oranje en met dezelfde grootte als de bij ons bekende bruine kokosnoot (Nyuh Gading). ā
2. Salak (Snakefruit)
ā
Van de salak kun je meteen zien waaraan hij zijn Engelse bijnaam te danken heeft. De bruine schil van deze vrucht heeft hetzelfde patroon als dat van een slangenhuid. Eenmaal je de druppelvormige vrucht hebt gepeld, vind je drie witgele stukken vruchtvlees die aan elkaar plakken. Bij het opeten pas je best op voor je tanden, want in het grootste van de drie stukken zit nog een grote, harde, donkerbruine pit. Qua smaak doet de salak mij denken aan een harde, lichtzurige appel.
Indonesische kweek: - kg per jaar (1ste plaats wereldwijd)
Beide Aziatische varianten, die je in quasi elke tuin ziet hangen, hebben een vlezige beschermlaag aan de buitenkant (een vijftal centimeter dik bij de groene, één centimeter bij de oranje) waar je relatief gemakkelijk doorheen kapt met een hakmes. Het is die laag die eerst verwijderd wordt, voordat de kokosnoten naar Europa worden gevlogen om gewicht te winnen. Eenmaal je door deze laag bent, bots je op een harde korst van enkele millimeters die je moet openslaan opdat je aan het kokoswater kunt. De smaak van het kokoswater is veel beter dan wat je in Europa zult vinden. Daartegenover staat dat wat je op de Europese markt vindt, veel meer vruchtvlees bevat. Dit komt omdat na de oogst, het kokoswater langzaam verandert in vruchtvlees.
ā
Indonesische kweek: 16.800 miljoen kg per jaar (1ste plaats wereldwijd)
ā
ā
ā
ā
āā
3. Rambutan
De Rambutan, mijn favoriete stukje fruit uit Azië. Deze harige, rode vrucht groeit in trossen en heeft zijn naam niet gestolen. Letterlijk vertaald betekent het woord rambutan “harig”. Eenmaal de zachte schil verwijderd, heb je een vrucht in handen die heel erg lijkt op de in Europa beter bekende lychees. Dezelfde vlezige, witte vrucht met een harde pit en qua smaak heeft het ook dezelfde zoete, sappige eigenschap.
ā
Indonesische kweek: 100 miljoen kg per jaar (2de plaats wereldwijd)
4. Manggis (Mangosteen)
ā
De manggis is zo groot als een appel en heeft een stevige, paarsbruine schil die ongeveer een centimeter dik is met bovenop een koddige groene steel. De schil is stevig, maar is toch gemakkelijk open te breken met de duimen, al is voorzichtigheid daarbij geboden. In de schil zit een felrood sap dat onuitwisbare vlekken achterlaat op kleren. Binnenin zit een witte, vlezige vrucht die uit verschillende schijfjes bestaat (een structuur vergelijkbaar met een clementine). De vruchten zijn sappig en zoet, al zorgt de aanwezigheid van grote, harde pitten in de grootste stukken ervoor dat je weinig eten voor je geld krijgt. Daarom koop je best kleine mangostenen, waar de pit nog niet ontwikkeld is.
Indonesische kweek: - kg per jaar (2de plaats wereldwijd)
5. Sirsak (Zuurzak)
ā
De prijs voor de vrucht met de grappigste naam uit het lijstje, gaat naar de zuurzak. Net als de prijs voor de meest illegale vrucht in Europa. De verkoop van de zuurzak is namelijk in gans Europa verboden. Maar daarover straks meer. De vrucht zelf is donkergroen van kleur, heeft wat harde, scherpe stekels en heeft de vorm van een rugbybal. De meeste zuurzakken die je vindt, zijn enkele kilo’s zwaar, maar ze kunnen tot tien kilogram gaan. Qua smaak is hij lekker zoetzuur en mij doet het wat denken aan een mix van limoen, banaan en appel. Vooral als hij uit de koelkast komt, is hij even heerlijk als een ijsje. Wel zorgen dat de zuurzak helemaal rijp is (dit merk je als hij over gans zijn buitenzijde zacht is wanneer je er op drukt).
Maar nu naar de reden waarom hij in Europa verboden is. Die reden is terug te vinden in het feit dat er in vele Aziatische en Zuid-Amerikaanse landen een hele rits aan geneeskundige krachten worden toebedeeld aan zowel de vrucht, de bloem, de zaden en zelf de bladeren en schors van de boom waaraan ze groeit. De zuurzak zou helpen tegen kanker, diabetes, koorts, astma, depressie, artritis, malaria en nog vele andere ziektes. De meeste van deze claims zijn niet wetenschappelijk aangetoond, met uitzondering van de behandeling van kanker. Uit verschillende onderzoeken op muizen in de VS, Taiwan, Japan en Indonesië is gebleken dat de bladeren van de zuurzak-boom en in mindere mate ook de vrucht zelf, kankercellen effectief bestrijden. Daarbij laten ze in tegenstelling tot chemotherapie, de gezonde cellen ongemoeid. Daartegenover staat echter dat diezelfde stoffen ook een negatief effect hebben op ons zenuwstelsel waardoor de kans op de ziekte van Parkinson exponentieel verhoogd. Daarnaast leidt het overdadig eten van de vrucht tot slaperigheid en afbraak van pro-biotica. Vandaar dat er omtrent deze vrucht vooralsnog heel wat voorzichtigheid heerst en dus ook een verkoopverbod (al zul je mits wat zoeken online wel een webshop vinden die ze te koop aanbieden).
Indonesische kweek: 160 miljoen kg per jaar
6. Durian (doerian)
De doerian, ook wel "The King of Fruits" genoemd, is waarschijnlijk de enige vrucht ter wereld die verboden is in quasi elke hotel of overheidsgebouw in Azië en zelf kan leiden tot zware boetes vergelijkbaar met roken op voorgenoemde plaatsen. En dit heeft alles te maken met de zeer penetrante geur die de grote vrucht, die vol dikke stekels staat, verspreidt. Volgens kenners valt die geur te omschrijven als een mix van stinkende sportsokken, rottend vlees en een stinkend doucheputje. Voor wie zich over de geur kan zetten, volgt echter een ware delicatesse.
ā
Vele mensen omschrijven het als het lekkerste wat ze ooit hebben gegeten: hartig, romig, zoet, … Dus nu is het mijn tijd om de doerian aan te snijden en mijn onversneden mening te geven. En daarvoor heb ik me een middelmatige doerian aangeschaft van een kleine twee kilogram. Terwijl hij in de winkelkar ligt, ruik ik al de vieze geur van de doerian en eenmaal hij thuis in de frigo ligt, stinkt het ganse huis binnen de minuut naar de vieze geur van de doerian. Persoonlijk omschrijf ik ze als een combinatie van zweetvoeten en braaksel. En ik begrijp nu heel goed waarom hij op zoveel plaatsen verboden is.
ā
Daags nadien is het tijd om de doerian te openen. Het opensnijden is geen evidentie, aangezien de stekels keihard en erg scherp zijn. Gelukkig is het ding met de combinatie van een handdoek en een stevig mes, gemakkelijk open te krijgen. De vijf witgele worsten die er in zitten, lepel je er heel gemakkelijk uit. En dan is het tijd om te proeven. Terwijl je een stukje naar je mond brengt, passeert ze je neus en inhaleer je de stank, maar die proef je helemaal niet eenmaal hij in je mond zit. Het is inderdaad een smeuïge, zoete smaak die mij het meest doet denken aan een zoete vanille pudding. Wat jammer is voor mij, want ik lust helemaal geen vanille pudding. Slotconclusie: much ado about something regular. Krijg je de kans om een doerian te eten, probeer het zeker zelf, maar ik hou het bij deze ene keer aangezien de prijs en de stank niet opwegen tegen de smaak. Ik hou echter nog een stok achter de deur aangezien ik de doerian buiten het seizoen heb gekocht, dus mogelijks heb ik niet de volle smaak kunnen ervaren.
ā
Indonesische kweek: - kg per jaar (3de plaats wereldwijd)āāā
7. Markisa (Passievrucht)
Ik ga in herhaling vallen, maar ook deze vrucht ziet er in Azië helemaal anders uit dan degene die we in Europa in de winkels vinden. In Europa zien passievruchten er uit als bruine golfballen met een dunne schil, in Azië zien de passievruchten er wat uit als een groene pruim of appel, met een vlakke schil die dikker is dan de variant die je in Europa vindt. De zaadjes binnenin zijn ook iets groter, sappiger en zoeter dan wat we in Europa gewoon zijn.
ā
ā
ā
De markisa vind je op vele plaatsen aangezien ze een mooie versiering zijn voor de tuin. De planten groeien op een gelijkaardige manier als klimop of wijnranken en klimmen via muren of staketsels omhoog waardoor de vruchten je letterlijk boven het hoofd groeien.
Indonesische kweek: 900 miljoen kg per jaar (5de plaats wereldwijd)
8. Nangka (Jackfruit)
Deze vrucht is de grootste ter wereld en een doorsnee exemplaar weegt tientallen kilo's. Dus niet meteen iets wat je zomaar in je winkelkarretje legt. Gelukkig kun je in de winkel ook kleinere stukken kopen. In het dagelijkse leven kun je de jackfruit ook aan de bomen zien hangen en ik hoop dan altijd maar dat er nooit een op mijn hoofd valt.
ā
De binnenkant van de vrucht zelf is geel en vlezig van textuur. Het vruchtvlees wordt niet enkel als zoetigheid gegeten, maar wordt ook gekookt en gebruikt als vleesvervanger. De smaak van gekookte jackfruit heeft wat weg van varkensvlees.
Indonesische kweek: 340 miljoen kg per jaar (4de plaats wereldwijd)
9. Pitaya (Dragonfruit)
De pitaya is van oorsprong een vrucht van op het Amerikaanse continent, maar wordt nu ook massaal in Azië gekweekt. Het is waarschijnlijk weinig bekend, maar de pitaya is de vrucht van een cactus. Het is een opvallende vrucht, met een felle roze/paarse kleur en schubachtige schil. Vandaar de verwijzing naar een draak. Als je de pitaya in tweeën snijdt, dan vind je ofwel een felle, paarse vrucht met zwarte, eetbare pitjes of wel een sneeuwwitte vrucht met dezelfde zwarte pitjes. Vooral die laatste is wereldwijd te vinden. Echter, in Indonesië wordt quasi enkel de roze variant gekweekt. Het is geen evidentie om er een goeie pitaya uit te kiezen, want de meeste hebben een nogal fletse smaak. Daarom een tip, ga voor de kleinste exemplaren met de felste kleur, die zijn naar mijn ervaring het best qua smaak.
ā
Indonesische kweek: no data
11. Pisang (Banaan)
ā
Bananen, dat moet zowat het meest doorsnee stuk fruit zijn dat in deze lijst staat. Wat is daar nu interessant aan? En toch heeft deze vrucht een plaats in deze lijst. Vooreerst omdat bananen hier in bijna elke straat hangen, zelf in mijn tuin, maar vooral omdat er in Indonesië een veelvoud aan soorten bananen te vinden zijn, die in Europa niet te vinden zijn. In Europa is de Cavendish-banaan, de typische Chiquita-banaan omni-present.
ā
10. Pawpaw (Papaja)
De papaja is een vrucht die ook goed bekend is in Europa. Maar ook deze vrucht is in het Westen iets anders dan hier. Dit heeft in dit geval niets met de vrucht zelf te maken, maar wel met het transport. De papaja’s die getransporteerd moeten worden naar Europa, zijn kleiner en lichter, meestal niet meer dan 500 gram. In Indonesië is het transport echter geen probleem, aangezien deze vrucht overal groeit en je ze regelmatig tegenkomt als je de natuur in trekt. Dit zorgt ervoor dat je hier papaja’s kunt kopen die gemakkelijk 30 of 40 centimeter lang zijn en tot wel 5 kilogram wegen. De papaja is gemakkelijk klaar te maken: in tweeën snijden, de zwarte pitjes eruit lepelen en je kunt je tegoed doen aan het zachte, oranje vruchtvlees dat een licht zoete smaak heeft.
Indonesische kweek: 990 miljoen kg per jaar (5de plaats wereldwijd)
ā
ā
ā
Op Bali vind je echter vele verschillende soorten: kleine bananen van ongeveer vijf centimeter, dikke, hoekige bananen in de vorm van een witloof, lange, hoekige bananen, bananen zoals we die in Europa kennen, bananen met harde, zwarte pitten de grootte van een peperbol, bananen van een halve meter en je hebt zelfs, geloof het of niet, rode en blauwe bananen. Ik heb lang moeten zoeken vooraleer ik rode exemplaren op de kop heb kunnen tikken, maar het is uiteindelijk toch gelukt. De blauwe bananen heb ik vooralsnog niet gevonden, maar ze bestaan wel degelijk! Speur ze gerust op via Google, al moet er wel bij gezegd worden dat de foto’s daar stevig bewerkt zijn en de banaan enkel blauwig is en dan nog enkel op het moment dat hij onrijp is.
ā
Indonesische kweek: 7.900 miljoen kg per jaar (5de plaats wereldwijd)
12. Belimbing (Stervrucht)
De stervrucht wordt ook in Indonesië gekweekt en vind je op vele plaatsen, al is het allesbehalve mijn favoriete vrucht. De smaak is licht zoetzuur maar de schil maakt het geheel te bitter wat mij betreft. En laat ons eerlijk zijn, ook in Europa wordt de stervrucht eerder gebruikt als versiering van een maaltijd of dessert dan dat het een delicatesse is. Maar niettemin hoort hij thuis in dit rijtje.
13. Jambu air (Java appel)
ā
De Java-appel is een appelsoort die niet rond is, maar peervormig. De appel heeft een opvallende kelk aan zijn onderkant. Net als bij een gewone appel kun je ze perfect eten zonder te pellen en voor een klokhuis moet je niet opletten, want dat zit niet in deze Java-appel. De Jambu air is letterlijk vertaald een water appel. En dat merk je ook als je er in bijt. Het witte vruchtvlees is veel sappiger dan de appels die we in onze contreien kennen, maar helaas is ook de smaak wat waterig. Het is nog best te vergelijken met een flauwe afkooksel van een groene Granny Smith appel.
14. Jambu biji (Guave)
ā
De volgende vrucht is een andere “appel” die behalve zijn ronde vorm, niets gemeen heeft met appels. Je kunt de guave opeten door ze in twee te snijden en dan het vruchtvlees uit te lepelen. Ikzelf ben geen grote fan van de guave. Enerzijds omdat er veel kleine, keiharde pitjes inzitten, anderzijds omdat de smaak wat tegenvalt. Een goeie guave zou de smaak van een aardbei of een peer moeten hebben, maar vooralsnog heb ik nog niet het geluk gehad om dergelijke smaak te degusteren.
15. Semangka (watermeloen)
ā
Mijn filosofie om deze lijst op te maken, was gestoeld op het idee dat ik enkel vruchten ging opnemen in de lijst, die je niet courant in Europa tegen het lijf loopt. Daarom dat de Nanas (Ananas), Pomelo (pompelmoes), Melon (meloen), Mangga (mango), Java plum (pruim), Anggur (druiven), … hier niet terug te vinden zijn. En dat idee had ik ook over de watermeloen, tot ik na enkele maanden in Azië, plots ook gele watermeloenen tegen kwam in een winkel. Jawel, in tegenstelling tot wat ik altijd dacht, is een watermeloen niet standaard felrood, maar zijn er ook watermeloenen die binnenin blinkend goudgeel zijn. Qua smaak moeten ze echter onderdoen voor de rode watermeloen die veel zoeter is dan de gele, dus jullie missen niks en dat verklaart waarschijnlijk ook waarom voornamelijk de rode worden gekweekt.