Bali reisgids: alle info die je nodig hebt voor jouw reis naar Sanur
Sanur is een kleine stad die zich aan de zuidoost kust van bali bevindt. Het is in tegenstelling tot Kuta, Seminyak en Canggu, kuststeden aan de westzijde van het eiland, een plek die het vooral van zijn rust moet hebben en niet van zijn nachtleven. Zoals elk gebied in Bali, trekt ook Sanur een duidelijk publiek aan, in dit geval een ouder publiek, waardoor ik Sanur wel eens het Benidorm van Bali noem. Wat niet wil zeggen dat het geen bezoek waard is.
1. Sanur in een notendop
2. Beste moment om Sanur te bezoeken
Als je naar Sanur trekt, kun je het ganse jaar door genieten van heerlijk warm weer met temperaturen rond de 30 graden. Wie echter zeker wil zijn dat hij het droog houdt, boekt best zijn trip tussen april en oktober, tijdens het droge seizoen. Echter, de grens tussen regen- en droogseizoen is geenszins in graniet gebeiteld. Zo was oktober 2022 extreem nat en maart 2023 kurkdroog. En op de eerste druppel regen in het regenseizoen 2023-2024 was het wachten tot eind november. Laat je echter niet afschrikken door de term "regenseizoen" want op de meeste dagen valt er geen druppel regen voor één of twee uur 's middags. En de regen die valt, die valt meteen met bakken uit de hemel, maar in 90 procent van de gevallen stopt het na maximaal twee uur met regenen.
Een tweede punt waar je rekening mee dient te houden bij het plannen van je reis naar Sanur en Bali, is Nyepi. Nyepi is één van de belangrijkste dagen voor de Hindoes op Bali. Op die dag (die elk jaar op een andere dag valt in februari of maart), moet iedereen op het eiland zich houden aan enkele strikt gecontroleerde regels die 24 uur lang van kracht zijn, zoals het verbod op het verlaten van de woning, het maken van lawaai, ... Dit betekent ook dat die dag de luchthaven gesloten is en je noch naar, noch van het eiland kunt. Restaurants zijn gesloten, plaatsen bezoeken is uitgesloten, een wissel van hotel of verblijfplaats is onmogelijk, ... Hou daar dus rekening mee als je in die periode in Bali bent en doe navraag bij je hotel of zij al dan niet eten voorzien. Tot mijn eigen scha en schande heb ik mogen ontdekken dat het ook op de avond voorafgaand aan Nyepi quasi onmogelijk is om aan eten te komen aangezien de meeste Balinezen die avond feest vieren in hun dorp, terwijl ze met hun zelfgemaakte monsters door de straten paraderen.
Tot slot is het ook af te raden om Bali te bezoeken tijdens Kerst en nieuwjaar en het einde van de Ramadan. Die laatste is dé belangrijkste vakantieperiode voor alle Indonesiërs. Tijdens deze twee periodes is het verkeer een ware nachtmerrie op het eiland, dus valt er weinig plezier te beleven.
3. Reizen naar Sanur
Nog meer dan voor de pandemie, is Bali een enorme toeristische trekpleister. Dat betekent meteen ook dat er ontzettend veel vluchten naar de Balinese hoofdstad Denpasar vliegen vanuit alle hoeken van de wereld. Dagelijks zijn er bijna 300 vluchten die tienduizenden binnen- en buitenlandse toeristen naar de luchthaven I Gusti Ngurah Rai vervoeren. Zo zouden er in 2023 naar schatting tien miljoen toeristen naar één van de populairste eilanden ter wereld zijn afgezakt.
Wie vanuit Europa vliegt, is genoodzaakt om minstens één tussenlanding te maken. De meest logische keuze is vliegen via Qatar, Dubai, Istanbul of Singapore. Aangezien de vluchten naar Bali zeer gewild zijn, zijn de prijzen de voorbije jaren crescendo de hoogte ingegaan. Wie tijd genoeg heeft, kan opteren om via Jakarta Indonesië binnen te komen en van daaruit een binnenlandse vlucht te nemen naar Bali. Niet enkel bespaar je zo gemakkelijk enkele honderden euro's, maar je vermijdt ook de paspoort-controle in Bali die tijdens het hoogseizoen soms leidt tot urenlang aanschuiven, al is daar recentelijk een grote verbetering gekomen. Wie namelijk online zijn VOA (zie verder) aanvraagt, kan gewoon het land binnen via één van de tientallen automatische poortjes waar je enkel je VOA en paspoort moet scannen.
Laat je trouwens niet verleiden om bij aankomst in Bali foto's of video's te nemen van deze lange rijen. Security in burger is er als de kippen bij om degenen die het toch proberen uit de rij te halen en op de rooster te leggen aangezien filmen en fotograferen in dit deel van de luchthaven verboden is.
Nadat je paspoort is afgestempeld en je je bagage hebt opgepikt, moet je nog door de douane passeren. Vroeger moest je daarvoor een document invullen, ondertekenen en afgeven, sinds 2023 is het echter verplicht om dit online te doen via deze site. De QR-code die je daarbij ontvangt, wordt gescand door de douane.
Eenmaal je de luchthaventerminal verlaat, zul je niet weten wat je overkomt. Voor je het beseft zullen tientallen "taxi-chauffeurs" je hun diensten aanbieden. Om die reden is het best om voorafgaand aan je reis reeds een taxi te regelen die je naar Sanur brengt, een rit van een twintigtal minuten. Een Grab, Gojek of BlueBird ter plekke boeken is mogelijk, maar ik heb het zelf nog nooit vlekkeloos geregeld gekregen. Of je moet te lang wachten, of er is een probleem met de ophaallocatie, of er is een miscommunicatie, ...
4. Verplaatsen in en rond Sanur
De gemakkelijkste manier om je te verplaatsen in en rondom Sanur, is door gebruik te maken van de Grab- of Gojek-app. Grab en Gojek zijn de Aziatische tegenhangers van Uber die ik overal in Azië gebruik om me te verplaatsen. Het is supergemakkelijk: je geeft je bestemming op, je kiest je vervoermiddel en je krijgt meteen de prijs te zien. Dus geen probleem om uit te leggen aan de chauffeur waar je heen moet en geen gezeur over de prijs. En die prijs is daarenboven erg goedkoop. Voor langere verplaatsingen raad ik wel aan om elk van beide apps te checken aangezien de prijzen bij momenten erg kunnen verschillen van elkaar. De prijzen stijgen of dalen doorheen de dag ook naargelang vraag en aanbod wijzigen. Je kunt ook gebruik maken van de diensten van lokale "taxi-chauffeurs", maar die prijzen zijn vaak een veelvoud van wat je via Grab of Gojek betaalt. Bereid je trouwens maar voor op het non-stop aangesproken worden door deze mannen. In elke stad op Bali word je om de tien meter aangeklampt door iemand die je aanspreekt met "bike, bike, sir?", "taxi, boss?" of "transport?"
-
Korte verplaatsing in Sanur (3km) 18.000 IDR (ong. 1 EUR)
-
Sanur - Luchthaven Ngurah Rai (15km) 115.000 IDR (ong. 6 EUR)
-
Sanur - Ubud (25km) 125.000 IDR (ong. 7 EUR)
-
Sanur - Uluwatu (30km) 200.000 IDR (ong. 12 EUR)
-
Korte verplaatsing in Sanur (3km) 8.000 IDR (ong. 0,5 EUR)
-
Sanur - Ubud (25km) 50.000 IDR (ong. 6 EUR)
-
Sanur - Uluwatu (30km) 70.000 IDR (ong. 14 EUR)
Je kunt ook opteren om zelf de baan op te gaan en een scooter huren. Het verkeer op Bali is een mierennest vol met scooters en auto's van zonsopgang tot zonsondergang. Je daarin begeven als buitenlander is geen evidentie. Denk dus best twee keer na voor je op een scooter springt en je in het verkeer waagt. Niet dat de meeste toeristen daar ook maar twee seconden over nadenken, getuige de honderden filmpjes die online staan van crashende toeristen en idiote buitenlanders die halsbrekende toeren uithalen in het Balinese verkeer. Een reden waarom de Balinese politie steeds strenger optreedt tegen buitenlanders (zie verder) en er stemmen opgaan om buitenlanders te verbieden om scooters te huren. Maar voorlopig is dat nog niet aan de orde en kun je bijna letterlijk op elke hoek van de straat een Scoopy, Vario of Nmax huren.
Een huurauto regelen behoort ook tot de mogelijkheden, al is dat als toerist misschien niet de beste oplossing gezien het hectische verkeer. Beter ga je dan voor een huurauto mét chauffeur. Dat zal je per dag ongeveer 1 miljoen IDR kosten (ong. 60 EUR).
5. Papierwerk
Paspoort: Voor reizen buiten Europa heb je sowieso een internationaal paspoort nodig, zo ook voor Bali. En zoals op de meeste plaatsen moet het paspoort nog minstens 6 maanden geldig zijn én minstens één blanco pagina bevatten.
***
Visum: Om Indonesië of Bali binnen te komen, moet je een visum hebben. De gemakkelijkste en goedkoopste optie daarvoor, is de VOA (Visa On Arrival). Die kun je kopen bij aankomst in Bali, net voor je begint aan te schuiven aan de immigratie-post. Met dit visum kun je 30 dagen verblijven in Indonesië, een periode die je eenmalig kunt verlengen met 30 dagen door een tijdsrovende procedure die je ettelijke malen naar een immigratie-kantoor zal leiden. Beter nog is om te opteren voor een E-VOA, een VOA dat je online aanvraagt enkele dagen voor je vertrek via de site van de Indonesische Immigratie. Niet enkel bespaart je dat tijd bij aankomst, maar nog belangrijker, het geeft je de mogelijkheid om ook online een verlenging aan te vragen. Kostprijs van zowel de VOA, de E-VOA als de verlenging van die laatste, bedraagt 500.000 IDR (ong. 30 EUR).
Wie op zoek is naar een visum voor een langere periode of voor niet-toeristische doeleinden, die kan ontgetwijfeld zijn ding vinden in de tientallen verschillende soorten visums, elk met hun eigen regels en hun eigen prijskaartje. Maar in dat geval schakel je best een visum-agent in. Let wel op, aangezien er ettelijke duizenden al-dan-niet betrouwbare mensen deze diensten online aanbieden, ga je best op zoek naar een betrouwbare agent. Wil je advies omtrent wie degelijk en betrouwbaar werk aflevert, stuur me dan hier een berichtje.
Hou je strikt aan de geldigheidsduur van je visum! Zo laks men in Europa is, zo streng is men in Azië. Per dag dat je langer blijft dan toegelaten (overstay), zul je 1 miljoen IDR (ong. 60 EUR) moeten betalen. Wanneer je meer dan 60 dagen over de toegelaten termijn gaat, zul je gearresteerd worden, ondervraagd, beboet (tot 1 miljard IDR, ong. 60.000 EUR), het land uitgezet én voor meerdere jaren op een zwarte lijst geplaatst worden van mensen die Indonesië niet meer binnen mogen.
Tot slot nog vermelden dat je bij aankomst in Indonesië strikt genomen moet kunnen aantonen dat je ook een vlucht/boottocht uit het land hebt (onward flight). Ikzelf heb echter nog maar één maal moeten bewijzen dat ik dat had (tijdens de lockdown). Het zijn eerder de luchtvaartmaatschappijen die hier moeilijk over doen (aangezien zij beboet worden als één van hun passagiers het land niet in mag). Echter, in vele gevallen hanteren ze daarvoor strengere regels dan de Indonesische overheid. Zo is een VOA maar 30 dagen geldig en eisen sommige luchtvaartmaatschappijen dat je een vlucht uit Indonesië geboekt hebt binnen die periode, terwijl dat visum verlengbaar is en de Indonesische immigratie (als ze het al checken) geen probleem heeft met een vlucht binnen de 60 dagen.
***
Toeristentaks: Sinds 14 februari 2024 moet elke toerist die Bali bezoekt, ook een toeristentaks betalen. De taks, 150.000 IDR (ong. 9 EUR), kun je zowel op de luchthaven betalen bij aankomst (al dien je goed te zoeken) of kun je online regelen via deze site. Sinds 1 april 2024 worden steekproeven gedaan op toeristische locaties om na te gaan of toeristen de taks betaald hebben. Strikt genomen moet je de taks betalen telkens je Bali binnen komt. Dus ook wie enkele dagen naar pakweg de Gili-eilanden gaat (die tot Lombok behoren) en terug naar Bali trekt, zou de toeristentaks opnieuw moeten betalen. Al lijkt me dat toch maar moeilijk controleerbaar.
***
Internationaal rijbewijs: Wie zoals vele andere toeristen van plan is om met de scooter te rijden in Bali, heeft zoals overal buiten de EU nood aan een internationaal rijbewijs. Hou er rekening mee dat de er vooral op Bali een verstrengde controle is jegens buitenlanders die met de scooter rijden. In Ubud zijn er twee kruispunten (aan de Pasar Ubud & aan het tankstation in het zuiden van de stad) waar tijdens de dag vaak politie staat die hoofdzakelijk buitenlanders die zonder helm rijden, langs de kant zet. Ze zullen je een boete geven, niet enkel voor het niet dragen van een helm, maar ook voor het niet in het bezit zijn van een geldig rijbewijs, moest je dat niet bij hebben. Wanneer je bent "uitverkozen", hou je dan zeker kalm. Op het internet staan voldoende filmjes van toeristen die verhitte discussies aangaan. Wat in de meest extreme omstandigheden leidt tot deportatie.
In mijn eerste zin verwijs ik uitdrukkelijk naar scooters. Weet dat je ook voor een auto een internationaal rijbewijs nodig hebt. Ik zou echter afraden om met de wagen te rijden. Tijdens de pandemie heb ik het gedaan, wat vlot verliep, behalve als je de bewoonde wereld achter je laat (ontdek hier wat ik bedoel). Maar sinds de grenzen terug open zijn voor toeristen, is het rijden met de auto een echte uitdaging, wat ik aan den lijven mocht ondervinden. (lees hier wat ik daarmee bedoel).
***
Vaccinaties: Een vaccinatiebewijs is voor geen enkele ziekte verplicht, al worden vaccinaties tegen Hepatitis A, Polio, Difterie en Tetanus sterk aangeraden.
***
Douane-verklaring: Zoals in punt 3 vermeld, moet je bij aankomst in de luchthaven ook een verklaring afleggen over de bagage die je bij hebt. Zo moet je alcohol aangeven als je meer dan 1 liter het land binnen brengt, meer dan 100 miljoen IDR (ong. 6.000 EUR) aan cash geld mee hebt, ... vroeger gebeurde dit met een papieren document, nu is het verplicht online waarna je een QR-code krijgt die door de douane wordt gescand. Eén exemplaar per gezin volstaat. Je kunt dit doen terwijl je op je bagage wacht of alle stress vermijden en het (maximaal drie dagen voor aankomst) online invullen. Zorg er zeker voor dat je de QR-code gedownload hebt of er een schermafbeelding van hebt, want er is geen manier om de QR-code opnieuw op te roepen, behalve door alles opnieuw in te vullen.
***
Reisverzekering: Een reisverzekering is niet verplicht, maar is natuurlijk onontbeerlijk voor wie reist buiten de EU. Houd er wel rekening mee dat de meeste reisverzekeringen maar beperkt zijn in de tijd. Zo zijn de meeste standaard verzekeringen slechts 2 a 4 maand geldig vanaf de dag van vertrek, ook voor verzekeringen die voor een volledig jaar zijn afgesloten. En deze verzekering moet reeds zijn aangegaan voor je je land van oorsprong verlaat. Voor wie op zoek is naar langdurige reisverzekeringen, klopt best aan bij een gespecialiseerde verzekeraar.
6. Taal
De officiële taal in Bali is Indonesisch, al spreekt iedereen er ook Balinees. In toeristische gebieden zal vooral in de horeca, quasi iedereen erg goed Engels spreken. Daarbuiten kan het soms moeilijk zijn om te communiceren.
7. Geld
Indonesische Rupiah (IDR): Dit is de officiële munt van Indonesië. 17,000 IDR komt overeen met 1 euro. Om het gemakkelijk te maken, laat 5 nullen vallen in de prijzen die je ziet en doe wat overblijft maal 6.
***
Geld afhalen: Dit is helaas niet de meest elegante bezigheid. Vooreerst, let op waar je geld afhaalt, want skimming van ATM's komt vaker voor dan je denkt. Daarnaast zoek je best naar een indicatie op de ATM welke biljetten uit de machine komen: 50.000 IDR of 100.000 IDR. Kies voor de laatste optie, want het af te halen bedrag is beperkt. Bij de meeste ATM's kun je maximaal 25 biljetten afhalen (2.5 miljoen IDR, ong. 150 EUR), bij sommige zelf maar 20 of zelf 10! De enige uitzondering op deze regel waar ik van op de hoogte ben, is Maybank. Daar kun je 30 biljetten afhalen. Wat nog altijd maar 180 EUR is. 180 EUR waarop je al snel 5 EUR kosten betaalt aan je financiële instelling bovenop de 2% marge die ze nemen. In het volgende punt geef ik echter een tip hoe je dat kunt omzeilen. Als afsluiter nog zeggen dat ter plaatse geld wisselen in een wisselkantoor één van de populairste oplichtingspraktijken is op Bali, dus daar blijf ik persoonlijk ver van weg.
***
Betalen: De voorbije jaren is er een heuse omwenteling ontstaan wat het betalen betreft in Ubud. Voor de pandemie was het niet eenvoudig om met een kredietkaart of Google Pay/Apple Pay te betalen. Dat is nu compleet veranderd. In quasi elke winkel, hotel of restaurant kun je zo betalen. Hou er wel rekening mee dat je in lokale warungs, kleine winkeltjes, de markt van Ubud en zeker buiten de stadskernen wél nog cash geld nodig zult hebben. Ook voor betalingen onder de 100.000 IDR moet je meestal nog je cash geld boven halen.
Mijn persoonlijk favoriete manier van betalen, is via mijn Google Pay die gekoppeld is aan mijn Wise-account. Via Wise kun je gratis een rekening openen in maar liefst 40 verschillende munten, en dus ook de Indonesische Rupiah. Niet enkel krijg je zo de beste wisselkoers mogelijk, maar je kunt ook twee maal per maand kosteloos geld afhalen aan een ATM met de gratis VISA-kaart van Wise!
8. Gezondheid
9. Telecom:
TIP: als ik in een regio ben waar ik geen lokale simkaart aanschaf of waar het mobiele netwerk niet overal is uitgerold, download ik altijd Google Maps van die regio zodat ik ook zonder wifi of 5G mijn weg kan vinden. Daarvoor open je Google Maps, klik je rechtsboven op jouw profiel en kies je voor "offline kaarten". Daar kun je de gewenste kaart selecteren en downloaden.
Water: Kraantjeswater is niet drinkbaar in Bali en zelf het poetsen van je tanden met kraantjeswater of het wassen van rauwe groenten met kraantjeswater, wordt afgeraden. Daarom zul je in quasi elke hotel dagelijks enkele flesjes drinkwater krijgen.
***
Specifieke ziektes: Dengue of knokelkoorts komt in beperkte mate voor in Bali, dus is het zeker aan te raden om een goeie muggenspray te voorzien (min. 50% DEET). Slapen onder een muskietennet waar mogelijk is altijd aan te raden, al was het maar om een goeie nachtrust te hebben. Malaria komt voor in sommige regio's van Indonesië, maar niet op Bali. Bali Belly tot slot is de liefkozende naam die gegeven wordt aan een voedselvergiftiging die toeristen oplopen bij een bezoek aan Bali. De oorzaak is vaak terug te leiden tot het consumeren van kraantjeswater of het eten op plekken die het niet zo nauw nemen met hygiëne.
***
Vaccinaties: Zoals eerder gezegd zijn er geen verplichte vaccinaties om het land binnen te komen, al worden vaccinaties tegen Hepatitis A, Polio, Tetanus en Difterie sterk aangeraden. (zie eerder).
***
Reisverzekering: Is niet verplicht, maar wel sterk aangeraden (zie eerder).
***
Aardbevingen & tsunami's: Indonesië en ook Bali liggen op één van de meest actieve breuklijnen ter wereld en het eiland wordt dan ook gemakkelijk tientallen malen per maand getroffen door een aardbeving. Geen reden tot paniek echter, aangezien het misschien één of twee maal per maand is dat je ook effectief zult gewaarworden dat de aarde beeft. Wat de tsunami's betreft, daar zul je aan de kust op de meeste plaatsen bordjes zien met aanduidingen naar waar je je moet begeven indien het tsunami-alarm weergalmt.
In quasi elk hotel en restaurant in Sanur is er free-wifi beschikbaar.
Voor wie toch nog online wil blijven als hij er op uit trekt, schaft zich best een lokale simkaart aan. De gemakkelijkste manier is een eSim-kaart die je online kunt aanschaffen. De veiligste optie voor wie een GSM heeft zonder eSim, dat is via een lokale winkel van Telkomsel, de grootste operator in het land. In deze winkel zullen ze je paspoort nodig hebben om over te gaan tot registratie opdat de simkaart zou werken. Dit is een gevolg van het feit dat simkaarten enkel zullen werken met een in Indonesië gekochte GSM of een GSM die geregistreerd is bij de douane. Uitzondering op deze regel: niet-Indonesiërs die een geregistreerde simkaart kopen, kunnen deze simkaart gedurende 90 dagen gebruiken. Na die periode zal de simkaart niet meer werken.
Wie dus van plan is om langer dan 90 dagen in Indonesië te blijven, dient ofwel een GSM te kopen in Indonesië of moet bij aankomst in het land zijn GSM registreren bij de douane. Dit laatste is niet kosteloos. De taks die je hierop betaalt bedraagt 40% van de waarde van de GSM boven de 500 USD. Heb je dus de nieuwste Iphone gekocht voor 1.500 USD, dan zul je 40% op 1.000 USD betalen. Vergeet je dit te doen bij aankomst, dan kun je je toestel nog registreren, maar dan vervalt het vrijgesteld bedrag van 500 USD na 5 dagen. In het geval van de IPhone betaal je dan 40% op 1.500 USD, voor een GSM die minder dan 500 USD waard is, betaal je dan alsnog 40% op de huidige waarde van je toestel. Want men houdt effectief rekening met de actuele waarde van je GSM en niet de oorspronkelijke aankoopprijs.
10. Varia
Tijdszone: Ubud en Bali lopen 6 uur voor op België & Nederland (7 uur tijdens wintertijd).
***
Geloof: Bali is uniek binnen de Indonesische archipel aangezien dit eiland het enige is waar de meerderheid van de inwoners zich tot het Hindoeisme richt. Zoals eerder aangehaald hou je ook best rekening met Nyepi bij het plannen van je reis.